Tổ hợp tên lửa phòng không 3K90M Shtil-1

Tổ hợp 3K90M Shtil-1 là tổ hợp tên lửa phòng không tầm trung, sử dụng để tiêu diệt các mục tiêu trên không ở độ cao từ 5-15km. Tổ hợp này được phát triển, hiện đại hóa sâu, từ tổ hợp tên lửa phòng không trên hạm có mã hiệu và tên gọi M-22 Uragan, được trang bị trên các tàu hộ vệ dự án 11356 của Hải quân Ấn Độ đặt hàng từ Nga. Một trong hai loại đạn của tổ hợp 3K90M Shtil-1 có mã hiệu 9M317ME có thể sử dụng trong tổ hợp tên lửa phòng không trên bộ là Buk-M2, Buk-M3, tính hiệu quả rất cao trong một số cuộc xung đột quân sự gần đây trên thế giới.

Tàu hộ vệ dự án 11357 của Hải quân Nga

Thành phần của tổ hợp 3K90M Shtil-1 gồm: đạn tên lửa, có 2 loại 9M317ME và 9M317E; bệ phóng thẳng đứng 3S90E.1; Hệ thống điều khiển hỏa lực trên tàu, bao gồm ra đa chiếu xạ, hệ thống quang - điện, hệ thống xử lý thông tin đầy đủ, hệ thống chỉ huy tự động; hệ thống máy tập và đăng ký tham số hiện tại.

Bệ phóng thẳng đứng 3S90E.1 được lắp đặt chìm bên dưới mặt boong chính. Về cấu trúc bệ phóng có thiết kế mô đun, mỗi mô đun chứa được 12 container kiêm ống phóng MS-487, bên trong chứa đạn của hệ thống. Mô đun có nắp đậy bên trên boong, được mở ra trước khi phóng, phía hai đầu mô đun có 2 khoang bố trí các thiết bị thủy lực và thiết bị điện đảm bảo hoạt động phóng và bảo quản đạn tên lửa trong bệ phóng. Bệ phóng 3S90E.1 có thể bố trí ở boong mũi hoặc boong lái trên các tàu có lượng giãn nước từ 1.500 tấn trở lên. Tùy theo lượng giãn nước có thể bố trí 1 - 2 bệ phóng, mỗi bệ có thể có từ 1 - 3 mô đun phóng với 12, 24, 36 ống phóng.

Ra đa chiếu xạ của Tổ hợp 3K90M Shtil-1

Về đạn của tổ hợp, tên lửa 9M317ME là loại tên lửa tiên tiến sử dụng nhiên liệu rắn, chỉ có động cơ hành trình và loại 2 chế độ hoạt động (không cần động cơ phóng do tổ hợp tên lửa phòng không trên tàu của Nga sử dụng phương pháp phóng lạnh).

Điểm khác biệt của tên lửa 9M317ME so với các loại tên lửa của Buk-M2/M3, các cánh lái được gấp lại để bố trí trong ống phóng, ngoài ra, trong khoang bố trí loa phụt còn có khối lái khí động lực sử dụng ngay luồng phụt của động cơ hành trình. Đây là các yếu tố giúp tên lửa sau khi rời ống phóng, phát động động cơ hành trình ở tư thế thẳng đứng có thể xoay về hướng phóng để bay đến gặp mục tiêu. Điểm tiên tiến của tên lửa, sử dụng hệ thống tự lái quán tính kết hợp theo lệnh; ngoài ra, còn được trang bị đầu tự dẫn vô tuyến 2 chế độ hoạt động, chủ động và thụ động. Hệ thống máy tính trên tên lửa được sử dụng nhiều loại linh kiện tiên tiến đảm bảo xác suất tiêu diệt mục tiêu cao. Tên lửa bố trí trong container kiêm ống phóng có thời hạn sử dụng 15 năm không cần bảo quản.

Hệ thống điều khiển hỏa lực của tổ hợp đảm bảo bắn tên lửa theo chỉ thị mục tiêu từ hệ thống ra đa cảnh giới trên tàu. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng hệ thống quang - điện để tính toán phần tử bắn trong điều kiện bị gây nhiễu mạnh ở cự ly đến 20km. Mục tiêu tổ hợp của thể tiêu diệt gồm: máy bay, trực thăng, tên lửa đối hạm, tên lửa chống ra đa. Tổ hợp đảm bảo phòng không không những cho tàu mang mà còn cho cả đội hình tàu (phòng không biên đội).

Một số thông số cơ bản của Tổ hợp 3K90M Shtil-1:

Số lượng mục tiêu bắn đồng thời: 2 - 12 mục tiêu

Giãn cách tên lửa trong loạt bắn: từ 2s

Cự ly bắn xa nhất (tùy theo mục tiêu): 32km

Tốc độ cao nhất của mục tiêu: 830m/s

Thời gian phản ứng của tổ hợp: 10 - 19s.

Minh Ngọc