Hệ thống cấp phát nhiên liệu tập thể cho tàu hải quân

Cấp phát nhiên liệu cho tàu có thể sử dụng nhiều biện pháp như cấp đủ tại cảng, cấp bổ sung khi tàu đã ra khu vực neo đậu phân tán. Tuy nhiên, trên thực tế, các vịnh, vũng mà lực lượng tàu có thể phân tán thường không được trang bị trước những hệ thống cấp phát nhiên liệu. Vì vậy, nhận đủ dầu trước khi xuất phát đi phân tán là giải pháp hợp lý. Vấn đề là làm sao cấp phát được nhiên liệu cho cùng lúc nhiều tàu đang neo đậu.

Để giải quyết vấn đề này, Hải quân nước Nga hiện nay được trang bị những hệ thống cấp phát nhiên liệu tập thể ở cảng cho những tàu nhỏ (tàu tên lửa, tàu rà quét thuỷ lôi, tàu tuần tiễu…) với mục đích trong một thời gian ngắn nhất, có thể cấp phát đầy đủ nhiên liệu cho lực lượng tàu nhỏ neo đậu ở căn cứ. Trong số các hệ thống này, GZMKT-6-4000 là hệ thống được phát triển ngay từ thời Liên Xô và vẫn còn trong biên chế của Hải quân Nga ngày nay.

Hệ thống GZMKT-6-4000 khi cấp nhiên liệu cùng lúc nhiều tàu nhỏ được triển khai như Hình 1 dưới đây.

Hình 1: Sơ đồ triển khai GZMKT-6-4000

Thành phần của hệ thống như trên hình vẽ gồm có: 1-Van chặn; 2-Bồn chứa; 3-Ống hút; 4, 10-Van điều tiết Du-100; 5-Trạm bơm chuyển PCG-160 (2 bộ); 6-Ống áp lực; 7-Ống cài Du-100; 8–Đường ống PMPT-150; 9-Van cài Du-100; 11-Cầu cảng; 12-Tổ hợp cấp phát (2 bộ); 13-Ống mềm phân phối.

Ngoài những trang bị cơ bản như trên, trong hệ thống còn có: 3 ru-lô ống mềm phân phối Du-38; cần cẩu tự động Ak-38; bộ phụ tùng, thiết bị và dụng cụ dự trữ; cáp điện thoại; máy điện thoại TA-57. Trang bị ống áp lực ghép vào đường ống chung nhờ phụ kiện nối ống loại Rastrub và được bố trí từ cầu cảng (cầu tàu) cho đến kho nhiên liệu cố định (dã chiến).

Hệ thống này nhìn có vẻ phức tạp với khá nhiều thiết bị, nhưng thực ra có thể bố trí gọn trên một rơ-moóc loại TAPZ-75 để nhận nhiên liệu từ trạm bơm chuyển, dầu được lọc và cấp phát thông qua bộ đếm và các ống mềm phân phối đưa đến két dầu trên tàu (Hình 2). Nó có 3 bộ đếm LJ-100-8 (dạng cánh), bộ lọc FGN-20-20 và 3 tang trống (ru-lô) quấn ống mềm và 3 cần cẩu RP-40G. Thông thường, tổ hợp bố trí trực tiếp trên cầu cảng (cầu tàu).

Hình 2: Hình dạng chung của tổ hợp cấp phát GZMKT-6-4000

Hệ thống GZMKT-6-4000 có khả năng cấp phát cùng lúc cho 6 tàu, tổng công suất cấp phát 4.000 lít/phút, thời gian triển khai và thu thồi khoảng 1,5 giờ với kíp vận hành 7 người.

Đây là giải pháp đã có từ thời Liên Xô nhưng đến nay vẫn có hiệu quả cao trong bảo đảm khả năng cơ động và sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng tàu. Trên cơ sở của hệ thống này, có thể phát triển những hệ thống cấp phát tập thể nhiên liệu cho tàu thuyền khác, sử dụng những trang bị công nghệ mới hơn, hiện đại hơn và tuỳ biến cho phù hợp với nhiều điều kiện sử dụng ở nhiều môi trường khác nhau.

Đức Thắng (Tổng hợp)