HQ Online - 80 năm đã trôi qua, nhưng Tuyên ngôn Độc lập 1945 vẫn mãi là kim chỉ nam cho Đảng, Nhà nước, quân và dân ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Trong bối cảnh tranh chấp chủ quyền biển, đảo diễn ra ngày càng gay gắt, phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ dẫn đến xung đột, càng đòi hỏi phải thấm nhuần sâu sắc, nắm vững phương châm, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, toàn quân và toàn dân ta, xây dựng tiềm lực, lực lượng, thế trận quốc phòng toàn dân trên biển ngày càng vững mạnh, tạo thành sức mạnh răn đe, ngăn ngừa, hóa giải các nguy cơ dẫn đến chiến tranh, xung đột, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo “từ sớm, từ xa”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập. Ảnh: Tư liệu
Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn Độc lập để tuyên bố với toàn thể quốc dân đồng bào và thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đồng thời, khẳng định ý chí quyết tâm sắt đá: Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật, đã trở thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. Đây vừa là lời tuyên bố đanh thép của dân tộc Việt Nam với các thế lực ngoại bang xâm lược, vừa là lời hiệu triệu toàn thể dân tộc ta đoàn kết một lòng, quyết tâm bảo vệ vững chắc nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
Đúng như khẳng định của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Tuyên ngôn Độc lập, mặc dù không hề mong muốn, nhưng ngay sau đó dân tộc ta đã phải bước vào 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, cứu nước trường kỳ gian khổ để giành độc lập, thống nhất và đưa cả nước tiến lên CNXH.
Bản Tuyên ngôn Độc lập, do Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình lịch sử ngày 2/9/1945, được Việt Nam Thông tấn xã phát đi toàn thế giới bằng ba thứ tiếng Việt, Anh, Pháp. Ảnh: Tư liệu TTXVN
Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, bên cạnh những thời cơ, điều kiện thuận lợi, đất nước ta đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức: Chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang diễn ra căng thẳng, quyết liệt ở nhiều nơi, tác động toàn diện đến hòa bình, ổn định, an ninh của nhiều quốc gia, khu vực. Tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, nhất là tranh chấp chủ quyền biển, đảo ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Biển Đông đang diễn ra ngày càng căng thẳng, phức tạp, đe dọa trực tiếp đến chủ quyền biển, đảo và an ninh quốc gia trên biển và từ hướng biển.
Việt Nam là quốc gia biển. Vùng biển, đảo của nước ta có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng cả về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Đặc biệt, đối với hoạt động quân sự, quốc phòng, biển, đảo nước ta được ví như mặt tiền, sân trước, cửa ngõ của quốc gia; biển, đảo, thềm lục địa và đất liền hợp thành “phên dậu”, chiến lũy nhiều tầng, nhiều lớp, thế trận phòng thủ liên hoàn, vững chắc để ngăn chặn, đánh bại các cuộc tiến công của đối phương từ hướng biển. Biển, đảo còn là chiến trường rộng lớn để ta xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh, ngăn ngừa các nguy cơ dẫn đến chiến tranh, xung đột biển, đảo “từ sớm, từ xa”; đồng thời sẵn sàng chuyển hóa thành thế trận chiến tranh nhân dân trên biển (nếu xảy ra), phòng thủ, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Quang cảnh buổi lễ Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội ngày 2/9/1945. Ảnh: Tư liệu TTXVN
Tuy nhiên, do đặc điểm địa hình của nước ta kéo dài, chiều ngang lãnh thổ trên đất liền ở khu vực miền Trung tương đối hẹp, nên việc bố trí thế trận phòng thủ, nhất là thế trận quân sự gặp nhiều khó khăn, chiều sâu phòng thủ của đất nước bị hạn chế. Trong khi đó hầu hết các trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, khoa học công nghệ của ta đều nằm trong tầm hoạt động, bắn phá hiệu quả của các loại vũ khí công nghệ cao từ hướng biển vào lãnh thổ nước ta. Công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trên Biển Đông và việc quản lý, bảo vệ vùng biển phía Tây Nam còn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Các thế lực thù địch, đối tượng phản động, cơ hội chính trị triệt để lợi dụng vấn đề tranh chấp trên Biển Đông để xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ta... Thực tiễn trên đang đặt ra những yêu cầu mới, cao hơn, khó khăn, phức tạp hơn cho nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Vì vậy, quán triệt sâu sắc tinh thần của Tuyên ngôn Độc lập và phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh để xử lý nhuần nhuyễn các vấn đề nảy sinh trên biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước là vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu và cấp thiết hiện nay.
Hai thủy đội Sông Lô, Bạch Đằng - lực lượng tàu mặt nước đầu tiên của Hải quân nhân dân Việt Nam. Ảnh: Tư liệu
Theo đó, để bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo “từ sớm, từ xa”, đòi hỏi phải thực hiện toàn diện, đồng bộ, quyết liệt nhiều nhiệm vụ, giải pháp, trong đó tập trung vào những vấn đề cơ bản sau:
Một là, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân về vị trí, tiềm năng, lợi thế của biển, đảo Việt Nam đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; căn cứ pháp lý, cơ sở lịch sử khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước ta trong giải quyết các vấn đề tranh chấp trên Biển Đông, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông, các hiệp định, các nguyên tắc, thỏa thuận có liên quan đến biển, đảo đã ký giữa Việt Nam với các quốc gia trong khu vực Biển Đông... Chú trọng giáo dục nâng cao nhận thức cho các cơ quan, đơn vị, các lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ trên biển, đảo thấy rõ tính chất phức tạp của nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới; kiên quyết, kiên trì đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật trên biển, các hoạt động khai thác trái phép, vi phạm chủ quyền quốc gia; bình tĩnh, thận trọng, tỉnh táo xử lý các tình huống, không để mắc mưu khiêu khích của bên ngoài. Kịp thời thông tin, định hướng tư tưởng, dư luận trước những tình huống phức tạp, nhạy cảm; vạch trần mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, không để bị lợi dụng, lôi kéo; tích cực, chủ động đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, xuyên tạc về chủ quyền biển, đảo của Việt Nam. Qua đó, góp phần củng cố niềm tin, nâng cao ý thức trách nhiệm, sự chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Chiến thắng trận đầu ngày 5/8/1964 của bộ đội Hải quân và quân dân miền Bắc: Thắng lợi của ý chí dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng quân xâm lược
Hai là, tập trung các nguồn lực xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đủ sức là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Đẩy mạnh rà soát, kiện toàn tổ chức, biên chế đảm bảo “tinh, gọn, mạnh”, đồng bộ, hiện đại cả về con người, vũ khí, trang bị kỹ thuật và cơ sở bảo đảm, có khả năng cơ động, sẵn sàng chiến đấu cao. Bố trí thế trận phòng thủ vững chắc, có chiều sâu, bảo đảm liên hoàn bờ - biển - đảo, đủ khả năng bảo vệ chủ quyền, bảo vệ tài nguyên, bảo vệ nhân dân lao động sản xuất trên biển, sẵn sàng ngăn ngừa và đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược từ hướng biển. Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, lấy nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo và xây dựng lực lượng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại làm mục tiêu huấn luyện. Tăng cường huấn luyện ở vùng biển xa, huấn luyện trong điều kiện thời tiết phức tạp. Chú trọng tổ chức diễn tập có thực binh bắn đạn thật, diễn tập đối kháng, diễn tập hiệp đồng quân - binh chủng nhằm rèn luyện bản lĩnh, nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật cho bộ đội và trình độ tổ chức, chỉ huy, tham mưu tác chiến. Kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, bảo đảm an toàn. Nâng cao chất lượng diễn tập hiệp đồng chiến đấu với các lực lượng Phòng không - Không quân, Cảnh sát biển, dân quân biển, các quân khu ven biển và các ngành kinh tế biển nhằm tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các phương án tác chiến, phù hợp với thực tiễn. Đẩy mạnh nghiên cứu, vận dụng sáng tạo nghệ thuật quân sự Việt Nam vào phát triển nghệ thuật quân sự Hải quân lên tầm cao mới phù hợp với sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ, tổ chức, biên chế, vũ khí, trang bị kỹ thuật; nhất là trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, trên các môi trường: không, bộ, mặt biển, trong lòng biển và môi trường điện từ, thủy âm, đáp ứng yêu cầu tác chiến phòng thủ biển, đảo trong tình hình mới.
Ba là, phát huy tinh thần của Tuyên ngôn Độc lập, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, đặc biệt là “thế trận lòng dân” trên biển vững mạnh, sẵn sàng chuyển hóa thành thế trận chiến tranh nhân dân khi cần thiết. Theo đó, Hải quân nhân dân tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương ven biển, Cảnh sát biển Việt Nam, Bộ đội Biên phòng, Phòng không - Không quân, dân quân tự vệ biển, các quân khu ven biển... trong thực hiện vai trò nòng cốt xây dựng nền thế trận phòng toàn dân, tạo thế trận liên hoàn khu vực phòng thủ biển, đảo thực sự vững chắc. Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và các địa phương ven biển triển khai xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng, cơ sở hạ tầng lưỡng dụng, cơ sở dân sinh, ưu tiên những vùng biển, đảo xa, còn nhiều khó khăn; tăng cường xây dựng hệ thống công trình phòng thủ ven bờ, trên đảo, âu tàu, bến cảng,… liên hoàn, hiểm hóc, vững chắc. Tiếp tục quan tâm, có những chính sách đãi ngộ thỏa đáng, đặc biệt là các lực lượng thường xuyên tuần tra trên biển và chốt giữ các đảo ở khơi xa. Đẩy mạnh các hoạt động có ưu thế, như dịch vụ cảng biển, vận tải biển, khai thác, chế biến, nuôi trồng thủy, hải sản, khai thác hải sản xa bờ, sửa chữa, đóng mới tàu, thuyền, các dịch vụ biển… Phối hợp chặt chẽ với các địa phương xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, tích cực tham gia phát triển KTXH vùng biển, đảo, xây dựng đời sống văn hoá mới, góp phần xây dựng các địa phương ven biển, các đảo giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, an ninh. Xây dựng lực lượng tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn vững mạnh, chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương làm tốt công tác cứu hộ, cứu nạn, kịp thời giải quyết có hiệu quả các sự cố trên biển, thực sự là điểm tựa vững chắc cho ngư dân vươn khơi, bám biển, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, “thế trận lòng dân” trên biển ngày càng vững chắc. Chú trọng xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân trên biển vững chắc, phát huy tối đa sức mạnh toàn dân, có cách đánh độc đáo, sáng tạo, đánh địch từ xa đến gần, bằng tất cả các loại vũ khí, trang bị hiện có, giải quyết kịp thời các tình huống tác chiến trên biển theo chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ đã xác định ở từng cấp và của từng lực lượng, phát huy sức mạnh tổng hợp sẵn sàng đánh bại các cuộc tiến công của địch, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo trong mọi tình huống.
Lữ đoàn 172, Vùng 3 kiểm tra bắn đạn thật trên biển. Ảnh: Lê Hệ
Bốn là, quán triệt sâu sắc, vận dụng nhuần nhuyễn phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong giải quyết các bất đồng, tranh chấp trên biển. Thường xuyên bám sát thực tiễn, chủ động nắm, dự báo sớm, chính xác tình hình, nhất là sự điều chỉnh chiến lược, sách lược của các nước trên Biển Đông để kịp thời tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác đối ngoại quốc phòng trên hướng biển; có đối sách xử lý phù hợp, hiệu quả mọi tình huống xảy ra. Đồng thời, kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Việt Nam; thúc đẩy giải quyết các vấn đề trên biển bằng biện pháp hòa bình, tăng cường hợp tác quốc tế, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông trên cơ sở tôn trọng và tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982. Đẩy mạnh hoạt động đối ngoại quốc phòng với hải quân, cảnh sát biển các nước, nhất là các nước láng giềng, có vùng biển giáp ranh, bạn bè, đối tác truyền thống để cùng nhau xây dựng lòng tin, phối hợp trong giải quyết những bất đồng, tranh chấp, các vấn đề nảy sinh trên biển; tìm kiếm giải pháp toàn diện, lâu dài giải quyết các vấn đề bất đồng về ranh giới thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế với các nước láng giềng trên tinh thần bình đẳng, hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 để xây dựng vùng biển hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển, ổn định lâu dài. Đồng thời, tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của các đối tác để xây dựng lực lượng chính quy, hiện đại, nâng cao uy tín, vị thế của Hải quân nhân dân Việt Nam trên trường quốc tế, góp phần ngăn ngừa xung đột, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Đại tá, TS BÙI ĐÌNH TIỆP, Phó Chủ nhiệm Chính trị Hải quân
Bài viết, video, hình ảnh đóng góp cho chuyên mục vui lòng gửi về
bhqdt@baohaiquanvietnam.vn
