Đến năm 1986, thực hiện Pháp lệnh Tổ chức TAQS ngày 21/12/1985 của Hội đồng Nhà nước, TAQS Quân chủng Hải quân và các TAQS Quân đoàn được giải thể.

Những năm đầu của thập niên 90, xuất phát từ vị trí, tầm quan trọng nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; sự phát triển về tổ chức biên chế, TBKT quân sự của Quân chủng Hải quân và thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật trong Quân chủng, theo đề nghị của Bộ Quốc phòng và Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng, ngày 27/2/1993, Bộ trưởng Bộ Tư pháp ký Quyết định số 107/QĐ-TP thành lập TAQS Quân chủng Hải quân và TAQS khu vực 1, TAQS khu vực 2 Quân chủng Hải quân. Sau đó, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam ký Quyết định phê chuẩn tổ chức, biên chế của Quân chủng Hải quân, trong đó có 3 TAQS Hải quân.

TAQS Quân chủng Hải quân tổ chức hội thảo chuyên môn. Ảnh: Dương Hưng

Trước yêu cầu cải cách tư pháp trong tình hình mới, ngày 10/9/2018, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 571/NQ-UBTVQH14. Theo đó, thành lập TAQS khu vực Quân chủng Hải quân, trên cơ sở sáp nhập TAQS khu vực 1 và TAQS khu vực 2 Quân chủng Hải quân. Sau đó, thực hiện Quyết định của Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam và Chỉ thị của Tư lệnh Hải quân; từ tháng 4/2020 đến nay, trong Quân chủng Hải quân có TAQS Quân chủng Hải quân và TAQS khu vực Quân chủng Hải quân.

Trải qua 50 năm xây dựng và trưởng thành, dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, thủ trưởng Bộ Tư lệnh Quân chủng; Đảng ủy, thủ trưởng Cục Chính trị; sự chỉ đạo, hướng dẫn về nghiệp vụ của TAQS Trung ương… Các thế hệ cán bộ, nhân viên TAQS hai cấp Quân chủng không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao bản lĩnh, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức, đoàn kết, gương mẫu, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Nổi bật là:

Đã làm tốt công tác tham mưu giúp Thường vụ Đảng ủy, thủ trưởng Bộ Tư lệnh Hải quân về công tác tư pháp mà trước hết là tham mưu, đề xuất giải quyết các vụ án đảm bảo đúng đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước.

Giải quyết 100% các vụ án thuộc thẩm quyền đảm bảo đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm, không xét xử oan người vô tội. Trong xét xử, đã quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, áp dụng đúng pháp luật, nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa. Phối hợp với cơ quan Thi hành án hình sự các quân khu đưa 100% bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật ra thi hành an toàn, đúng quy định.

TAQS Quân chủng Hải quân trao đổi nghiệp vụ với Tòa án Quân sự Quân đội nhân dân Lào. Ảnh: Duy Khánh

Cùng với thực hiện nhiệm vụ trọng tâm là công tác xét xử, TAQS hai cấp Quân chủng đã thực hiện tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Từ khi tái thành lập đến nay, TAQS đã trực tiếp lên lớp giới thiệu pháp luật hàng chục nghìn giờ, cho hàng vạn lượt quân nhân, CNVCQP; phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong Quân chủng tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu pháp luật bằng hình thức sân khấu hóa đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Mỗi năm TAQS viết từ 50-70 tin bài đăng báo, tạp chí. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của bộ đội.

Hằng năm TAQS đã nghiên cứu, đóng góp có chất lượng 20-30 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật theo yêu cầu của cấp trên; nghiên cứu xây dựng 2-3 chuyên đề nghiệp vụ, được TAQS Trung ương đánh giá giỏi hoặc xuất sắc.

TAQS đã thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống lành mạnh, có trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu công tác xét xử. Hoàn thành tốt nhiệm vụ hành chính quân sự; tham gia hiệu quả phong trào thi đua của Hệ thống Tòa án nhân dân, TAQS với chủ đề xuyên suốt “Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư” và phong trào thi đua Quyết thắng của Quân chủng, Cục Chính trị; gắn với “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

TAQS Quân chủng Hải quân tập huấn hội thẩm quân nhân năm 2022. Ảnh: Hoàng Việt

Trong thời gian tới, phát huy thành tích, kết quả đã đạt được, TAQS hai cấp Quân chủng giữ vững mối quan hệ đoàn kết,  thống nhất, khắc phục khó khăn, nêu cao trách nhiệm, phấn đấu thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ, tập trung vào các nhiệm vụ sau:

Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Hải quân: Kiểm tra, động viên lực lượng tham gia chương trình “Quân khu số 1-Thách đấu”

Chiều 4/9, tại Lữ đoàn 147 (tỉnh Quảng Ninh), Chuẩn Đô đốc Đỗ Văn Yên, Phó Chính ủy Hải quân dẫn đầu đoàn công tác của Quân chủng Hải quân đến kiểm tra, động...

Một là, tiếp tục làm tốt công tác tham mưu giúp Thường vụ Đảng uỷ, thủ trưởng Bộ Tư lệnh Quân chủng về công tác tư pháp và phổ biến, giáo dục pháp luật.

Hai là, xét xử các vụ án thuộc thẩm quyền đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Nghiên cứu đổi mới hình thức, nâng cao hiệu quả công tác phổ biến giáo dục pháp luật.

Ba là, cử cán bộ đi đào tạo tại các học viện, nhà trường; phát huy tinh thần tự giác học tập, rèn luyện của cán bộ, nhân viên đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác cải cách tư pháp.

Bốn là, tích cực tham gia các phong trào thi đua của Quân chủng, Cục Chính trị và hệ thống tòa án. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ-Người chiến sĩ Hải quân” trong thời kỳ mới.

Năm là, thực hiện tốt nhiệm vụ hành chính quân sự. Xây dựng chi bộ TSVM gắn với xây dựng đơn vị VMTD mẫu mực, tiêu biểu; phấn đấu 100% cán bộ, nhân viên hoàn thành tốt nhiệm vụ.