Thắng lợi cách mạng Tháng Tám năm 1945 - sự hội tụ ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm của dân tộc Việt Nam

1. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là thành quả hội tụ của ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm của cả dân tộc Việt Nam

Khơi dậy, xây dựng, quy tụ sức mạnh ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm giải phóng dân tộc

Mùa xuân năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã chấm dứt cuộc khủng hoảng về đường lối cứu nước, giải phóng dân tộc và đặt Việt Nam vào quỹ đạo cách mạng vô sản. Bản lĩnh, trí tuệ và năng lực lãnh đạo của Đảng đã được thực tiễn lịch sử Việt Nam khẳng định, lựa chọn bằng đường lối cách mạng đúng đắn, sáng tạo do Đảng xác định ngay khi vừa thành lập và trong toàn bộ tiến trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam đấu tranh giành chính quyền (1930-1945). Trải qua 3 cao trào cách mạng, uy tín và năng lực lãnh đạo của Đảng không ngừng được nâng cao, khối đoàn kết toàn dân được tôi luyện, củng cố, tăng cường đã tạo thành nguồn sức mạnh vô địch để làm nên thành công lẫy lừng của Cách mạng Tháng Tám, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc và hạnh phúc cho nhân dân.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám khởi nguồn từ nhãn quan chính trị sắc sảo của Đảng khi đã nhận thức đúng đắn, ra sức chăm lo, khơi dậy, xây dựng, quy tụ, phát huy sức mạnh quật cường của ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm của cả dân tộc Việt Nam trong suốt 15 năm lãnh đạo đấu tranh giành chính quyền (1930-1945).

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, ngày 2/9/1945. Ảnh tư liệu

Đặc biệt là việc nhạy bén nhận diện đúng về sự xuất hiện của tình thế, thời cơ cách mạng khi Chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra, gắn với thực tiễn Việt Nam khi các mâu thuẫn xã hội đang nhanh chóng gia tăng gay gắt, lực lượng cách mạng được xây dựng, củng cố, tăng cường và uy tín lãnh đạo của Đảng ngày càng nâng cao... để hiệu triệu, nhân lên sức mạnh chính trị tinh thần nội sinh của toàn dân tộc, thực hiện “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.

Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ khi Đức tấn công Ba Lan (ngày 1/9/1939); sau đó, Đức tấn công Liên Xô (ngày 22/6/1941), mở rộng chiến tranh xâm lược ra toàn thế giới và khiến cho tính chất cuộc chiến tranh thay đổi giữa một bên là lực lượng phát xít do Đức cầm đầu với một bên là lực lượng dân chủ do Liên Xô làm trụ cột.

Cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, lan rộng khiến cho chủ nghĩa đế quốc dần lâm vào khủng hoảng, các mâu thuẫn của thời đại ngày càng gay gắt và trở thành điều kiện khách quan thuận lợi làm xuất hiện tình thế cách mạng cho nhân dân các nước thuộc địa, phụ thuộc đứng lên đấu tranh giành chính quyền. Nhận diện đúng những diễn biến thực tế đó, Đảng ta đã chỉ rõ: “cuộc khủng hoảng kinh tế, chính trị gây nên bởi đế quốc chiến tranh lần này sẽ nung nấu cách mệnh Đông Dương nổ bùng và tiền đồ cách mệnh giải phóng Đông Dương nhất định sẽ quang minh rực rỡ”⁽¹⁾.

Ở Đông Dương, thực dân Pháp tăng cường đàn áp, bóc lột, vơ vét sức người, sức của phục vụ cho chiến tranh. Ngày 22/9/1940, Nhật vào Đông Dương, nhân dân ta chịu hai tầng áp bức bóc lột của Nhật, Pháp. Thực tế đó thúc đẩy và làm gia tăng các mâu thuẫn cơ bản trong xã hội; trong đó nổi lên gay gắt, hàng đầu là mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với đế quốc, thực dân xâm lược và yêu cầu giải phóng dân tộc đã trực tiếp đặt ra.

Lúc này, Đảng Cộng sản Đông Dương đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành và sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân gia tăng nhanh chóng qua hai cao trào cách mạng (1930-1931, 1936-1939). Đảng nhận định: “Cuộc thế giới đế quốc chiến tranh sẽ làm cho đế quốc chủ nghĩa thế giới ngày càng yếu dần, trái lại vì những sự đau đớn, thê thảm do chiến tranh gây nên bắt dân chúng phải chịu, làm cho họ càng bất bình, căm tức nên phong trào cách mệnh thế giới sẽ càng to rộng, mạnh mẽ, những lò lửa cách mệnh thế giới tất nhiên sẽ bùng cháy”⁽²⁾.

Nắm chắc những biến chuyển sâu sắc trên, Đảng ta sớm nhận diện đúng về sự xuất hiện của tình thế cách mạng và nhanh chóng chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, đặt nhiệm vụ đánh đế quốc, tay sai, giải phóng dân tộc lên hàng đầu. “Đế quốc chiến tranh, khủng hoảng cùng với ách thống trị phát xít thuộc địa đã đưa vấn đề dân tộc thành một vấn đề khẩn cấp rất quan trọng”⁽³⁾.

Nhận thức rõ về vấn đề cốt lõi, cấp thiết hàng đầu của dân tộc phải giải quyết, Đảng ta nhấn mạnh: “Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc”⁽⁴⁾. Và để khơi dậy, quy tụ sức mạnh ý chí chính trị, tinh thần quyết tâm giải phóng của toàn thể dân tộc Việt Nam, Đảng đã chỉ rõ: “Vậy nên chiến thuật hiện tại của Đảng ta là phải vận dụng một phương pháp hiệu triệu hết sức thống thiết, làm sao đánh thức được tinh thần dân tộc xưa nay trong nhân dân”⁽⁵⁾.

Phát huy sức mạnh ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm, dân tộc Việt Nam vươn lên giành thắng lợi Tháng Tám “long trời, lở đất”

Ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm của cả dân tộc Việt Nam được Đảng đặc biệt quan tâm, chú trọng lãnh đạo xây dựng, phát huy và trở thành vấn đề cốt lõi để nắm bắt, khai thác tình thế thuận lợi, đưa cách mạng tiến lên giữa muôn trùng gian lao, thử thách. Nhận thức sâu sắc rằng, “Nếu không làm cho dân chúng tin vào sức mạnh của họ, vào năng lực cách mệnh của họ, sự thắng lợi nhất định sẽ về tay họ thì không thể có phong trào cách mệnh giải phóng dân tộc và cách mệnh không thể thành công”⁽⁶⁾; do đó, Đảng đã khéo lãnh đạo tuyên truyền, giáo dục, giác ngộ quần chúng nhân dân về con đường duy nhất để phá tan xích xiềng nô lệ, lật đổ ách thống trị thực dân tàn độc và giành lấy tự do, hạnh phúc-con đường cách mạng vô sản.

Công tác tuyên truyền, giáo dục, xây dựng ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm đánh đổ đế quốc và phong kiến tay sai để giành độc lập dân tộc, ruộng đất dân cày được Đảng lãnh đạo tiến hành hết sức nhuần nhuyễn, tự nhiên từ trong mạch nguồn phong trào yêu nước Việt Nam. Tiến trình ấy được tiến hành từ tố cáo, vạch trần tội ác của đế quốc xâm lược, tay sai phản động đến khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí tự cường, tự tôn, tự hào dân tộc và giác ngộ mục tiêu, con đường cách mạng vô sản.

Tàu 016-Quang Trung lên đường tham gia diễn tập AMNEX 3

Chiều 10/8, Tàu hộ vệ tên lửa 016 - Quang Trung, Lữ đoàn 162, Vùng 4 Hải quân cùng đoàn công tác Hải quân nhân dân Việt Nam do Đại tá Nguyễn Vĩnh Nam, Phó Tư...

Công cuộc “gieo hạt giống cộng sản” vào “mảnh đất” đã được chuẩn bị sẵn bởi sự tàn bạo của chế độ thuộc địa, nửa phong kiến do Đảng tiến hành đã không ngừng đơm bông kết trái và ngày càng nở rộ. Ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm giải phóng dân tộc đã trở thành niềm tin, lẽ sống và lý tưởng, khát khao bỏng cháy trong mỗi người con đất Việt để cùng Đảng chiến đấu anh hùng, chiến thắng vẻ vang.

Đồng thời, Đảng đã kiên trì lãnh đạo “hướng lái” phong trào hành động cách mạng của quần chúng vào quỹ đạo cuộc đấu tranh chung vì độc lập dân tộc và ruộng đất dân cày, “Quần chúng tranh đấu nhất định phải chịu một mệnh lệnh, một mà thôi, phải hết sức giữ kỷ luật”⁽⁷⁾. Đảng phải kiên quyết lãnh đạo toàn dân tộc tiến hành thắng lợi công cuộc giải phóng và bản thân Đảng phải thực sự mẫu mực, tiên phong, nhất quán về ý chí chính trị vững vàng và tinh thần quyết tâm giải phóng dân tộc. “Đảng ta nhất định phải thống nhất ý chí lại thành một ý chí duy nhất, một mà thôi. Hành động nhất định phải thống nhất trên dưới khăng khít như một phải theo nguyên tắc, phải có kỷ luật, các đồng chí từ Trung ương đến chi bộ phải liên lạc mật thiết, kết chặt lại như một người, như một tảng đá... Sự thống nhất ý chí và hành động của Đảng buộc phải có ý chí giác ngộ của toàn thể đảng viên, chớ không phải là nhắm mắt phục tùng”⁽⁸⁾.

Chủ trương đúng đắn, cách làm khoa học, bước đi sáng tạo của Đảng đã kết thành sức mạnh lòng tin vững chắc, ý thức kiên định, quyết tâm sắt đá, hành động kiên cường của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong tiến trình hiện thực hóa mục tiêu giải phóng dân tộc. Giải phóng dân tộc trở thành ý chí chính trị vững vàng và tinh thần quyết tâm sâu sắc trong huyết quản của toàn thể dân tộc Việt Nam.

Đó là sợi dây kết nối và kết dính muôn người như một, nâng tầm sức mạnh bản lĩnh, trí tuệ, khí phách Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung, giải phóng dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả dân tộc Việt Nam đã được tôi rèn trong lò lửa đấu tranh cách mạng, trở thành một khối đoàn kết thống nhất chặt chẽ về nhận thức chính trị, nhuệ khí cách mạng và hành động kiên cường, sẵn sàng xung trận theo lời Đảng gọi để giành lấy những giá trị phổ quát mà con người vốn sinh ra đã có quyền được hưởng.

Khi thời cơ cách mạng chín muồi, Đảng đã gióng vang lời hiệu triệu “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”⁽⁹⁾. Theo lời Đảng gọi, với niềm tin sắt đá “Cuộc thắng lợi hoàn toàn nhất định sẽ về ta!”⁽¹⁰⁾, cả dân tộc Việt Nam đã hòa quyện thành một khối thống nhất bền vững về nhận thức, ý chí, hành động và kiên quyết, đồng tâm, hiệp lực, nhất tề xốc tới, phá tan gông cùm nô lệ, đánh đổ chế độ quân chủ, “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”. Đó là thành quả “Do sự lãnh đạo sáng suốt và kiên quyết của Đảng, do sức đoàn kết và hăng hái của toàn dân trong và ngoài Mặt trận Việt Minh, cuộc Cách mạng Tháng Tám đã thắng lợi”⁽¹¹⁾. Thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là thành quả hội tụ của ý chí chính trị quật cường và sức mạnh tinh thần quyết tâm sắt đá của cả dân tộc Việt Nam để “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”, với chân lý vĩnh hằng “Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”.

2. Vận dụng bài học kinh nghiệm về ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm của Cách mạng Tháng Tám trong kỷ nguyên mới

Cách mạng Tháng Tám là một trong những trang sử vẻ vang nhất, chói lọi nhất của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Cách mạng Tháng Tám thành công, “Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ cộng hòa”⁽¹²⁾.

Cách mạng Tháng Tám đã làm nên “cuộc đổi đời” vĩ đại cho toàn thể dân tộc Việt Nam, từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ vận mệnh, tương lai đất nước trong kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Bài học xây dựng, phát huy sức mạnh ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám vẫn vẹn nguyên ý nghĩa lịch sử, tầm vóc thời đại, giá trị vận dụng và ngày càng tỏa sáng sâu sắc trong giai đoạn cách mạng hiện nay, đó là:

Tuyên truyền, giáo dục, nâng cao giác ngộ về sự thống nhất biện chứng của ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Thành công của Cách mạng Tháng Tám là do Đảng luôn đặc biệt quan tâm tuyên truyền, giác ngộ toàn dân về mục tiêu, con đường cách mạng vô sản. Nhờ đó, cả dân tộc Việt Nam muôn người như một thống nhất về ý chí, hành động, tạo thành sức mạnh “như thủy triều dâng” để “lướt qua” những nguy hiểm, khó khăn và “nhấn chìm” quân cướp nước, bán nước.

Đứng trước những cơ hội phát triển mới, phải đặc biệt chú trọng tính hiệu quả trong công tác tuyên truyền, giáo dục cho toàn dân nhận thức sâu sắc rằng “có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân mình mỗi ngày một no ấm thêm, Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêm”⁽¹³⁾. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ nội dung, đa dạng hóa các hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân nâng cao ý thức giác ngộ chính trị son sắt và ý chí quyết tâm xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”, sớm hiện thực hóa khát khao mãnh liệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh và toàn thể dân tộc Việt Nam.

Phát huy tinh thần yêu nước, ý chí độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” của dân tộc Việt Nam trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Cách mạng Tháng Tám thắng lợi là kết quả khơi dậy, phát huy truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần bất khuất, ý thức độc lập, tự cường và nguồn sức mạnh nội sinh vô tận của cả dân tộc Việt Nam dưới ánh sáng Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Trước những thách thức, thời cơ, vận hội mới, Đảng tiếp tục lãnh đạo quy tụ, nhân lên lòng yêu nước, đoàn kết và ý thức giác ngộ quốc gia, dân tộc, giai cấp... để tạo thành động lực nội sinh vững chắc, thúc đẩy toàn dân tộc lập nên những chiến tích Tháng Tám phi thường trong bối cảnh mới. Chú trọng “khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, niềm tin, khát vọng cống hiến và xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc; góp phần thực hiện thành công mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao”⁽¹⁴⁾, đưa dân tộc vươn mình, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội trong kỷ nguyên mới.

Nâng cao sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường ý chí quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng. Thành quả vang dội của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã minh chứng sâu sắc rằng, một dân tộc bị áp bức, xâm lược, nhưng nếu biết quyết tâm và đoàn kết đấu tranh vì độc lập, tự do thì nhất định dân tộc đó giành thắng lợi. Cũng chính bởi vì “Chúng ta có cái chí quật cường không núng của dân tộc, chúng ta có sự đoàn kết của toàn dân...

Đó là những vũ khí luôn luôn chiến thắng quân thù, chứ không lực lượng nào chiến thắng được những vũ khí đó”⁽¹⁵⁾, nên cuộc Cách mạng Tháng Tám đã bùng nổ, thành công vang dội và đưa dân tộc Việt Nam vào hàng ngũ tiên phong của các dân tộc thuộc địa, phụ thuộc trong cuộc đấu tranh tự giải phóng chính mình. Hiện nay, sự nghiệp đổi mới đất nước đang mở ra những triển vọng tốt đẹp và tương lai tươi sáng cho cả dân tộc vươn mình. Vì vậy, để vươn tới đài vinh quang chiến thắng, Đảng tiếp tục đặc biệt chú trọng phát huy nguồn lực, sức mạnh đoàn kết, thống nhất về ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm xây dựng đất nước của toàn thể dân tộc Việt Nam. Trong đó, “Lấy mục tiêu xây dựng nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc; trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045 làm điểm tương đồng để động viên, cổ vũ nhân dân đồng lòng, chung sức thực hiện vì tương lai của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân”⁽¹⁶⁾.

Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nắm chắc thời cơ, vận hội, quyết tâm “phấn đấu đến giữa thế kỷ 21, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”⁽¹⁷⁾. Cách mạng Tháng Tám thành công nhanh chóng và giành thắng lợi vang dội là do Đảng ta luôn kiên định mục tiêu chiến lược của cách mạng; đồng thời, sớm nhận diện chính xác về tình thế cách mạng và chủ động, tích cực lãnh đạo toàn dân tạo lực, tạo thế, tạo thời cơ cách mạng. Khi điều kiện thực tiễn đã chín muồi, Đảng nhanh chóng phát động toàn dân chớp thời cơ ngàn năm có một để giành chính quyền cách mạng từ tay phát xít Nhật và tay sai với ý chí, tinh thần quyết tâm “dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập dân tộc”.

Trong giai đoạn cách mạng mới, Đảng tiếp tục lãnh đạo toàn dân nắm vững, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phát huy tiềm năng, lợi thế đất nước và thời cơ, vận hội mới để đẩy mạnh công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Kiên trì, sáng tạo thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phấn đấu đến giữa thế kỷ 21 đưa nước ta trở thành nước phát triển, vì một Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Vững vàng ý chí chính trị, quyết tâm bảo vệ, tăng cường vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng và kiên định, vận dụng, phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước. Cách mạng Tháng Tám thắng lợi được khởi nguồn từ vai trò lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng, với “kim chỉ nam” cho nhận thức, hành động là Chủ nghĩa Mác-Lênin, “Mặc dầu những trận sấm sét khủng bố của quân thù, mặc dầu những cơn phong ba bão táp dữ dội, con tàu cộng sản vẫn vững vàng lướt sóng ngoài khơi nhờ ngọn đèn “pha” của “chủ nghĩa xã hội khoa học” Mác, Ăngghen, Lênin, Xtalin rọi đường và nhờ đã rèn luyện trong trường cách mệnh, được những gân cốt sắt đá, có một ý chí quả quyết không hề lay chuyển được...”⁽¹⁸⁾.

Lịch sử đất nước giai đoạn mới đang tiếp tục trao trọn sứ mệnh vẻ vang cho Đảng để lãnh đạo dân tộc Việt Nam vươn tới giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc dưới ánh sáng soi đường của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong giai đoạn mới, vấn đề then chốt đặt ra là tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; “Đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng phải kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”⁽¹⁹⁾. Ra sức nhận diện, kiên quyết đấu tranh phản bác mọi quan điểm sai trái, thù địch để bảo vệ Đảng và nền tảng tư tưởng của cách mạng Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả lãnh đạo giáo dục, giác ngộ, xây dựng, phát huy sức mạnh ý chí chính trị và tinh thần quyết tâm son sắt cho mọi người Việt Nam yêu nước của Đảng Cộng sản Việt Nam. Phát huy thành quả Cách mạng Tháng Tám, để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, định hướng, nhiệm vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phát huy cao độ lòng yêu nước, ý chí chính trị, tinh thần quyết tâm và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, khát vọng phát triển và chấn hưng đất nước. Với ý chí chính trị vững chắc và tinh thần quyết tâm mãnh liệt, “con tàu của chúng ta sẽ vượt qua muôn nghìn trùng sóng bạc, chiến thắng tất cả một cách oanh liệt mà vào bến. Tương lai sẽ về chúng ta! Thắng lợi sẽ về tay chúng ta!”⁽²⁰⁾.

Theo QĐND điện tử