Những hải trình trên con đường huyền thoại

Giao thừa cập bến Vũng Rô

Chúng tôi gặp Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hồ Đắc Thạnh trong dịp khánh thành Đài Tưởng niệm Di tích bãi biển Lộ Diêu, nơi cập bến tàu Không số tại xã Hoài Mỹ, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định. Bên ấm chè sen thơm ngát, ông bồi hồi nhớ lại chuyến đi vô cùng gian khó nhưng dâng trào hạnh phúc. Ông kể: Cuối năm 1964, sau khi đưa hai chuyến tàu chở vũ khí vào bến Vũng Rô (Phú Yên) thắng lợi, tôi được Tư lệnh Hải quân gọi lên giao nhiệm vụ: “Để giao hàng, phải khắc phục mọi khó khăn trở ngại, đúng giao thừa tàu có mặt tại Vũng Rô”.

Anh hùng Hồ Đắc Thạnh trò chuyện cùng tác giả. Ảnh: Văn Tiến

Công tác chuẩn bị cho chuyến đi đã hoàn thành sớm hơn dự định một ngày. Ngoài số hàng VKTBKT, chúng tôi còn chuẩn bị bánh chưng, bánh tét, kẹo, bánh quy, chè, thuốc lá, bia. Tất cả đều không có nhãn hiệu, giống như con tàu Không số và một cành đào.

Gió mùa Đông Bắc kèm theo mưa phùn khiến trời lạnh như cắt da cắt thịt. Ra tận cầu cảng tiễn Tàu 41 (sau đổi tên thành HQ-671) đi thực hiện nhiệm vụ, Tư lệnh Hải quân động viên: “Chúc Tàu 41 thuận buồm xuôi gió. Bộ Tư lệnh chờ đón tin thắng lợi báo về”.

Sau 3 lần vượt sóng to gió lớn, lách tránh các tàu tuần tiễu của địch, chiều 30 tháng Chạp, Tàu 41 chuyển hướng vào bờ. Anh em ăn bữa cơm tất niên trước 12 giờ trưa để kịp làm công tác chuẩn bị chiến đấu. Có thịt mỡ, dưa hành còn bánh chưng xanh để dành khi vào bến. Toàn tàu đang ăn cơm bỗng chiến sĩ trực canh từ đài quan sát báo cáo: “Mạn phải 30 độ, cự ly 3 hải lý, phát hiện 2 tàu địch di chuyển về phía Nam”. Lệnh chuẩn bị chiến đấu được phát ra, tất cả về vị trí chiến đấu.

Phải tránh! Tôi cho tàu thay đổi hướng đi song song để tránh tàu địch. Sau 1 giờ theo dõi, địch thấy tàu ta không có dấu hiệu khả nghi nên bỏ đi. Thế là tàu ta chuyển hướng tiến vào cập bến Vũng Rô.

Nhấp thêm ngụm trà nóng, ông Thạnh kể tiếp: 23 giờ 50 phút, trời tối đen như mực, tàu chúng tôi thả trôi giữa Vũng Rô. Bỗng từ phía bờ, hàng loạt súng pháo đủ các cỡ nổ vang, đạn chéo bầu trời. Những chiếc đèn dù xanh đỏ từ đồn dốc Ba Ty phụt lên treo lơ lửng một khoảng trời Vũng Rô. Anh em trên tàu chột dạ: Lộ rồi sao? Nhưng thật may, chúng bắn ăn mừng năm mới.

Tàu cập bến an toàn cũng là lúc phút giao thừa đã tới. Từ dưới phòng báo vụ, chiếc đài bán dẫn vang lên lời Bác Hồ chúc Tết. Chúng tôi đưa tàu vào sát mép núi và ngụy trang kín đáo. Sau khi đã bố trí các tổ bám chốt các đồn bốt địch để kịp thời đối phó, cuộc liên hoan mừng ngày tàu về bến, mừng Tết Ất Tỵ được tiến hành. Thịt mỡ, dưa hành, bánh chưng, bánh tét, kẹo, bia và thuốc lá được bày ra. Cành đào Nhật Tân, Hà Nội bên nhành mai vàng của núi Đá Bia khoe sắc càng tăng thêm hương vị của mùa Xuân.

Tôi thay mặt cán bộ, chiến sĩ chúc Tết các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy, chiến sĩ và dân công của bến. Một cô gái ngồi bên cạnh tôi mặt ửng hồng đứng lên thay mặt đồng bào địa phương chúc Tết anh em thủy thủ tàu…

Tàu HQ 671-Bảo vật quốc gia được trưng bày tại Bảo tàng Hải quân. Ảnh: Ngọc Phan

Tàu chuẩn bị rời bến, một đồng chí cán bộ cầm trong tay một gói nhỏ được bọc cẩn thận bằng chiếc khăn tay tìm gặp tôi và nói: Tôi gửi theo anh nắm đất Vũng Rô, nắm đất đã trải qua bao nhiêu lần giặc cày đi xéo lại nhưng vẫn kiên trung bất khuất, nay có súng đạn của các anh đưa vào, mảnh đất này sẽ là niềm tin để cho bà con anh em Vũng Rô nói riêng và miền Nam nói chung tiếp thêm sức mạnh giành nhiều thắng lợi giải phóng đất nước…

Cầm nắm đất Vũng Rô, nắm đất của quê hương, trong tôi bỗng có một cảm xúc thiêng liêng dâng trào.

3 giờ sáng mồng hai Tết Ất Tỵ, Tàu 41 rời bến Vũng Rô. Người ra đi và người ở lại tay siết chặt tay. Những giọt nước mắt tuôn trào. Tôi ấn mạnh tay chuông, con tàu lướt sóng ra khơi. Phía sau là Vũng Rô, là mùa Xuân Ất Tỵ.

Lặng lẽ ra khơi khi mùa Xuân về

Trong một lần được trò chuyện với cố Phó thuyền trưởng tàu Không số, Trung tá Vũ Hữu Suông, chúng tôi được nghe kể về chuyến đi và số phận đặc biệt của con Tàu 176. Theo lời kể của ông, những ngày cuối năm 1970, khi hoa đào miền Bắc bắt đầu khoe sắc đỏ, báo hiệu mùa Xuân mới đang về thì Tàu 176 nhận nhiệm vụ đưa người và VKTBKT vào Bến Tre chi viện cho chiến trường miền Nam.

Trước khi tàu rời bến, Tư lệnh Hải quân trực tiếp động viên tàu và căn dặn: “Trong mọi tình huống, dù phải hy sinh tính mạng cũng phải bảo đảm an toàn cho cán bộ và số vũ khí quý báu mà Trung ương chi viện cho miền Nam”. Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị, Tàu 176 lặng lẽ ra khơi...

Tàu đi được 2 ngày thì gặp một cơn bão lớn. Anh em thuỷ thủ dạn dày sóng gió cũng bị say sóng, nôn ra mật xanh, mật vàng nhưng vẫn phải cố sức giữ vững vị trí. Cơn bão lớn đã đánh dạt con tàu vào vùng biển mà địch đang tổ chức tuần tra, ngăn chặn rất gắt gao. Đài quan sát của địch phát hiện ra tàu lạ, chúng liền cho máy bay trực thăng bám theo. Máy bay địch bay rất thấp để nhận dạng con tàu có nước sơn nâu sẫm và dòng chữ số hiệu màu trắng “VK1270” trên nền biển màu xanh.

Mọi hoạt động trên mặt boong tàu vẫn diễn ra bình thường. Một số thuỷ thủ được lệnh cởi trần, mặc quần đùi tay cầm những chai rượu ngoại nổi tiếng ngửa cổ lên trời vừa uống rượu vừa “ngắm” máy bay địch, miệng hò hét, tay thì “vẫy chào”. Trong khoang tàu, một đội thủy thủ vẫn đang tích cực chuẩn bị, sẵn sàng ứng phó với tình huống bất trắc. Tàu 176 vẫn giữ nguyên hướng đi và tốc độ... Khi trời vừa nhá nhem tối, thêm 1 chiếc máy bay nữa của Hải quân Mỹ đến theo sát. Chỉ huy tàu phán đoán địch chuẩn bị thay ca nên sẽ mất cảnh giác. Thời cơ thuận lợi để thực hiện “thay hình đổi dạng” đã đến, anh em thủy thủ bí mật xuống nước, bám xung quanh sơn lại toàn bộ con tàu. Chỉ trong chốc lát, con tàu đã khoác lên mình một màu áo mới. “Thay áo mới” xong, Tàu 176 bật hết đèn hành trình, mở hết tốc lực, đàng hoàng tiến về phía các tàu đánh cá của ngư dân đang hoạt động.

Anh hùng Hồ Đắc Thạnh kể về đoàn Tàu Không số. Ảnh: Hoàng Minh

Sau một tuần vượt qua bão tố và sự kiểm soát gắt gao của kẻ thù, Tàu 176 đã xác định được hướng vào bến thuộc tỉnh Bến Tre đúng thời gian quy định. Ngay trong đêm tàu dự định vào cập bến, lại một cơn bão nữa ập đến. Do ảnh hưởng của bão, nếu cho tàu vào bến đổ hàng thì không kịp ra trước lúc trời sáng, rất dễ bị lộ. Chỉ huy Tàu 176 buộc phải cho tàu quay trở lại vùng biển có nhiều tàu đánh cá nước ngoài, chờ cơ hội vào đổ hàng. Trưa hôm sau, máy bay trinh sát cùng 2 tàu khu trục của Mỹ phát hiện ra Tàu 176. Chúng chạy kèm hai bên tàu và phát đi những lời hăm dọa: “Con tàu của các ông Việt cộng đang đi kia không phải là tàu đánh cá, mà là tàu của Đoàn 125 chở vũ khí từ miền Bắc vào miền Nam. Con tàu này chúng tôi không nhầm lẫn thì là do thuyền trưởng Ngọc chỉ huy. Những người anh em do thượng cấp bắt buộc mà phải dấn thân vào những chuyến đi nguy hiểm, hãy ý thức để quay trở về với quốc gia Việt Nam Cộng hòa...”.

Tình hình hết sức bất lợi và nguy hiểm, cấp trên lệnh cho Tàu 176 quay trở về căn cứ. Tàu 176 liền phóng ra xa bờ nhưng 2 tàu khu trục Mỹ vẫn bám sát, đúng lúc đó thì gió bão nổi lên rất mạnh. Lợi dụng gió bão, Tàu 176 báo cáo Sở chỉ huy xin được quay vào bến để đổ hàng. Được sở chỉ huy nhất trí, Tàu 176 liền cắt sóng tiến vào bờ bằng đường ngắn nhất. Khi còn cách bờ vài chục hải lý thì Tàu 176 bất ngờ bị 12 tàu địch lao đến và nổ súng xối xả. Theo lệnh của Thuyền trưởng Ngọc, Thuyền phó Suông mở tung lưới ngụy trang nhằm thẳng chiếc tàu địch gần nhất rồi nổ súng. Ngay từ loạt đạn đầu, một tàu địch bốc cháy…

Do địch quá đông, Ban chỉ huy Tàu 176 quyết định cho tàu chạy dọc gần bờ, thả phao cho các thuỷ thủ và cán bộ được cử vào Nam chi viện, mang theo vũ khí quan trọng nhất rời tàu bơi vào bờ đồng thời sẵn sàng phương án hủy tàu để giữ bí mật.

Sau khi gài thuốc nổ trong khoang và thả người xong, Tàu 176 chạy theo một hướng khác để đánh lạc hướng địch. Không thấy có tiếng súng đáp trả, địch tưởng thuỷ thủ trên tàu đã hy sinh hết, hoặc đã chịu quy hàng, chúng áp sát để bắt giữ. Khi 1 tàu địch vừa tới gần thì Tàu 176-như một khối bom khổng lồ bất ngờ phát nổ, đánh chìm luôn tàu địch. Sau khi rời tàu, cán bộ, thủy thủ Tàu 176 đã tìm được đường bơi vào bờ. Nhờ sự giúp đỡ, che chở của nhân dân, tất cả thủy thủ đều an toàn sau đó tìm được về cơ sở tiếp tục hoạt động…

Văn Ngọc