Hai cha con cùng là thuyền trưởng

Dịp cuối năm, trong chuyến công tác tại TP.Đà Nẵng, chúng tôi may mắn được trò chuyện với người lính xông pha trận mạc nay đã nghỉ hưu-Đại tá Lê Quốc Lợi. Xuân mới đang rộn rã khắp phố phường càng làm cho cuộc trò chuyện giữa tôi và ông thêm gần gũi.

Ký ức một thời thuyền trưởng tàu “én biển”

Năm 1977, Lê Quốc Lợi được điều động về Lữ đoàn 170, Vùng 1 làm Thuyền trưởng Tàu 113. Đây là con tàu có bề dày truyền thống, từng được mệnh danh là “én biển”. Sở dĩ tàu có biệt danh đó, vì đây là tàu vận tải tốc độ cao, có khả năng tham gia bảo đảm chiến đấu dài ngày. Trong kháng chiến, lớp tàu này đã nhiều lần chiến đấu kiên cường dưới vòng vây, lưới lửa dày đặc của Hải quân Mỹ. Đại tá Trương Tải, nguyên Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Hải quân, nguyên Thuyền trưởng Tàu 111 (cùng lớp tàu với Tàu 113) cho biết: Cán bộ, chiến sĩ qua các thời kỳ của tàu đã phát huy tốt truyền thống. Đồng chí Lê Quốc Lợi, Thuyền trưởng Tàu 113, lớp kế cận tôi là người có kinh nghiệm sông nước, chỉ huy tàu nhiều lần làm nhiệm vụ đặc biệt trên biển được cấp trên tin tưởng và đồng đội quý mến.

Đại tá Lê Quốc Lợi kể: Giai đoạn 1977-1980, tôi đảm nhiệm Thuyền trưởng Tàu 113. Đó là những kỷ niệm đẹp nhất của tôi trong tháng năm quân ngũ. Khi chiến tranh biên giới phía Bắc nổ ra, Tàu 113 đảm nhiệm Sở chỉ huy tiền phương ở khu vực đảo Cô Tô, đảo Trần trên vùng biển Quảng Ninh. Ban ngày, tàu vào vị trí neo đậu, ngụy trang, ẩn nấp. Ban đêm, tàu tuần tra nắm tình hình trên biển để báo cáo về Sở chỉ huy Quân chủng. Năm 1981, tôi chỉ huy tàu tuần tra khu vực đảo Trần thì phát hiện tàu nước ngoài xâm phạm. Mặc dù tôi phát loa tuyên truyền nhưng tàu nước ngoài vẫn cố tình vi phạm, tôi phải lệnh bắn chỉ thiên buộc chúng rút khỏi vùng biển của ta.

Đại tá Lê Quốc Lợi. Ảnh: Vũ Hưởng

Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ ở giai đoạn ác liệt, người thanh niên trẻ xứ Nghệ Lê Quốc Lợi lên đường tòng quân. Năm 1972, anh là chiến sĩ báo vụ tàu phóng lôi HQ 316-con tàu đã lập nhiều thành tích trong trận chiến đấu với không quân, hải quân Mỹ trên bầu trời TP.Hải Phòng. Sau đó, Lê Quốc Lợi tiếp tục công tác ở Tàu 630, tham gia phục vụ chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Khi giải phóng miền Nam, Lê Quốc Lợi được tuyển chọn về Học viện Hải quân  đào tạo thuyền trưởng Khóa 18. Ra trường, anh được cấp trên điều động về Vùng 2 công tác.

Nay ở độ tuổi ngoài 70, mái tóc của ông bạc trắng như cước nhưng vóc dáng vẫn tráng kiện và giữ được cốt cách, phong độ của người thuyền trưởng can trường năm xưa. Hàng ngày, ông vẫn đều đặn đạp xe vòng quanh đường biển TP.Đà Nẵng, hàn huyên với những người bạn, người đồng đội rồi chăm sóc cây cảnh, vui chơi với các cháu trong nhà.

Đại tá Lê Quốc Lợi nhớ như in kỷ niệm về chuyến chỉ huy tàu xuyên bão cứu 12 ngư dân tàu cá bị nạn trên khu vực biển Bạch Long Vĩ vào giữa tháng 7-1981. Lúc đó, khi nhận được lệnh của trên, Tàu 113 vượt sóng dữ ra khơi cứu vớt được 12 ngư dân, đưa về đảo Cát Bà an toàn. Ông Lợi nhớ lại: “Sóng gió cấp 9, cấp 10, tàu chao đảo nhưng mọi người rất nỗ lực tiếp cận tàu cá, rồi đưa ngư dân về bờ. Anh em trong lòng vui sướng khôn tả, quên hết mệt nhọc”.

Sau này, khi phát triển lên các cương vị trợ lý tác chiến, hải đội trưởng, rồi lữ đoàn trưởng, Phó Tham mưu trưởng Vùng 3, vị trí nào Đại tá Lê Quốc Lợi cũng đều hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Những kinh nghiệm mà ông học tập, tích lũy từ chiến trường cho đến năm tháng chỉ huy, quản lý bộ đội trong thời bình, ông đều truyền đạt kỹ cho thế hệ sau. Đó là sự quyết đoán, dũng cảm, nhận định, đánh giá sát tình hình; tham mưu, đề xuất đúng, trúng, kịp thời; kiên quyết, kiên trì, khôn khéo trong đấu tranh, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo…

Thuyền trưởng bắn thành công tên lửa

Năm 2007, Quân chủng Hải quân tổ chức cho các tàu bắn tên lửa quy mô lớn. Lữ đoàn 172, Vùng 3 tham gia 2 biên đội gồm các tàu 358, 359, 360 và 361. Thượng úy Lê Việt Hải, nguyên Thuyền trưởng Tàu 360 cùng tập thể tàu đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, tên lửa tiêu diệt mục tiêu, đơn vị an toàn tuyệt đối, được Bộ Tư lệnh Quân chủng tặng Giấy khen.

Tàu 360 bắn tên lửa thành công năm 2017. Ảnh: Tiến Nam

Lê Việt Hải cho biết: Trong lần bắn tên lửa năm 2007, đơn vị gặp không ít khó khăn, đa số cán bộ từng tham gia bắn lần trước đã chuyển công tác. Tuy nhiên, cán bộ, chiến sĩ Tàu 360 đã khắc phục bất cập này thông qua việc tham gia vào các cuộc hội thảo bắn tên lửa để học tập kinh nghiệm các thế hệ đi trước đồng thời tích cực chuẩn bị chu đáo về mọi mặt.

Công tác huấn luyện, truyền thụ kinh nghiệm luôn được các thế hệ cán bộ Tàu 360 chú trọng. Bên cạnh duy trì huấn luyện thực hành từ thấp đến cao, sát với điều kiện thực tế VKTBKT và khu vực trường bắn, đơn vị mời những đồng chí đã từng bắn đạn thật đến phổ biến kinh nghiệm cho cán bộ, chiến sĩ. Vì vậy, đa phần cán bộ, chiến sĩ tham gia bắn lần đầu nhưng đều bình tĩnh, tự tin, thao tác chuẩn xác, đúng quy trình. Tàu 360 tiếp cận vị trí phóng, chớp thời cơ, công kích tên lửa trúng đích, tiêu diệt mục tiêu.

Tàu 360 là con tàu có truyền thống huấn luyện giỏi, kỷ luật nghiêm, đơn vị dẫn đầu phong trào Thi đua Quyết thắng của Hải đội 131, Lữ đoàn 172. Đến nay, cán bộ, chiến sĩ đã hoàn thành xuất sắc 7 lần bắn tên lửa. Nhiều cán bộ của tàu trở thành cán bộ cao cấp trong Quân chủng, Quân đội.

Trung tá Bùi Công Thành, Chính trị viên Hải đội 132, Lữ đoàn 172, nguyên Chính trị viên Tàu 360 tham gia bắn tên lửa năm 2007 cũng khẳng định: Thuyền trưởng Lê Việt Hải là cán bộ toàn năng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có kinh nghiệm đi biển, am hiểu sâu về kiến thức xã hội. Anh đã phát huy trí tuệ tập thể, tinh thần đoàn kết, chỉ huy tàu bắn thành công tên lửa.

Mười năm sau, năm 2017, Quân chủng Hải quân tiếp tục tổ chức bắn tên lửa biên đội tàu. Trung tá Lê Việt Hải lại một lần nữa được Vùng 3 giao nhiệm vụ chỉ huy bắn trên Tàu 361. Anh lại cùng tập thể tàu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tên lửa trúng trực tiếp phá tan mục tiêu.

Trung tá Lê Việt Hải đồng chủ trì giao lưu với Hải quân Singapore. Ảnh: Hải Lê

Cũng trong năm 2017, do ảnh hưởng của cơn bão số 12 (bão Damrey) đổ bộ vào khu vực tỉnh Khánh Hòa và Bình Định. Các tàu neo đậu tránh bão tại vịnh Quy Nhơn chịu ảnh hưởng mạnh của hoàn lưu bão, trong đó 8 tàu bị chìm, 2 tàu mắc cạn. Được sự điều động của Quân chủng và Vùng 3, Trung tá Lê Việt Hải cùng nhóm sĩ quan tác chiến Lữ đoàn 172 đã khẩn trương cơ động vào Quy Nhơn tham gia Sở chỉ huy phía trước của Bộ Quốc phòng tìm kiếm cứu nạn. Với kinh nghiệm của người thuyền trưởng đã trải qua nhiều cơn bão lớn như Chanchu, Xangsane… anh đã tham mưu chính xác cho Sở chỉ huy phía trước của Bộ điều động 24 tàu cùng lực lượng Đặc công Hải quân tham gia cứu hộ, cứu nạn. Các lực lượng đã cứu vớt được 82/84 thuyền viên, trong đó 71 thuyền viên còn sống.

Khi trò chuyện với anh, chúng tôi càng hiểu hơn về truyền thống của gia đình. Tiếp bước người cha là sĩ quan Hải quân và cũng từng là thuyền trưởng, năm 1994, Lê Việt Hải thi đậu vào Học viện Hải quân và theo học chuyên ngành hàng hải. Tốt nghiệp ra trường, anh được điều động về Lữ đoàn 172, trải qua các cương vị cán bộ tàu, hải đội và phát triển lên cán bộ Lữ đoàn. Ở cương vị nào anh cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Năm 2019, Thượng tá Lê Việt Hải vinh dự được lựa chọn sang Liên bang Nga tiếp tục đào tạo chỉ huy tham mưu cấp chiến dịch, chiến lược.

Xuân Tân Sửu này, Thượng tá Lê Việt Hải đón Tết ở nước Nga, nơi mà cha anh đã từng học tập để trở thành sĩ quan Hải quân. Truyền thống gia đình sẽ là động lực để anh tiếp tục phấn đấu trưởng thành.

Vũ Hưởng