Vượt lên khó khăn, sáng tạo để hoàn thành tốt nhiệm vụ

Ngày đầu mới thành lập, mặc dù gặp muôn vàn khó khăn, gian khổ, cơ sở vật chất rất hạn chế nhưng Xưởng 46 đã hoàn thành việc sửa chữa các tàu thu được của Pháp và đóng mới 20 ca nô gỗ, chuẩn bị thành lập 2 thủy đội Sông Lô và Bạch Đằng. Năm 1958 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng thưởng Huân chương chiến công hạng Nhất cho tập thể Xưởng 46 về thành tích này. Tích cực học tập, nghiên cứu tiếp cận khoa học kỹ thuật mới, cán bộ, công nhân Xưởng 46 đã sửa chữa hàng trăm lần chiếc tàu thuyền. Đặc biệt, Xưởng đã sửa chữa bảo đảm kỹ thuật cho các tàu tham gia chiến đấu trong chiến thắng trận đầu của Hải quân ngày 2 và 5/8/1964.

Kiểm tra chân vịt của tàu đóng mới ở Nhà máy X46. Ảnh: Quang Thanh

Đẩy mạnh chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ tăng cường chiến tranh ở miền Nam và dùng Không quân đánh phá miền Bắc. Xưởng 46 đã xây dựng được một ụ chìm và nhiều triền đà dã chiến cho các tàu ra vào sửa chữa; cải tạo đường hầm xuyên núi dài 200m đặt các thiết bị máy móc sản xuất, đây là nỗ lực phi thường của cán bộ, công nhân Xưởng 46. Cùng với đó, Xưởng đã thành lập nhiều Tổ sửa chữa, cơ động vào các tỉnh miền Trung và các đảo khu vực Đông Bắc, sửa chữa tại chỗ từng con tàu ngay trong các trận đánh. Những người lính thợ của Xưởng còn trực tiếp chiến đấu đánh trả máy bay địch, nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh. Cũng trong thời gian này, chỉ trong 5 tháng, Xưởng đã đóng mới 4 tàu chiến đấu loại nhỏ, cung cấp cho phân đội 23 đã bắn cháy tàu Niu Póc-Niu và truy đuổi tàu biệt kích của Mỹ-Ngụy ra khỏi vùng biển Quảng Bình, Vĩnh Linh.

Vận chuyển chi viện cho chiến trường miền Nam, Xưởng 46 đã đóng mới, sửa chữa, cải dạng một số tàu thành tàu đánh cá Nam bộ, góp phần làm nên huyền thoại “Đường Hồ Chí Minh trên biển”. Chống đế quốc Mỹ phong tỏa sông, biển miền Bắc bằng thủy lôi và bom từ trường, cán bộ, công nhân Xưởng 46 đã nghiên cứu, thiết kế chế tạo phương tiện rà phá thủy lôi đầu tiên. Trên cơ sở đó, chế tạo các thiết bị, ca nô và tàu phóng từ lớn, góp phần quan trọng trong việc đánh bại chiến dịch phong toả đường biển của đế quốc Mỹ ở miền Bắc.

Kiểm tra quá trình sản xuất tại Phân xưởng Cơ khí. Ảnh: Quang Thanh

Xưởng 46 đã chế tạo nhiều loại mìn, thủy lôi gọn nhẹ, có sức công phá lớn trang bị cho đặc công Hải quân. Bằng vũ khí này, Đoàn 126 Đặc công Hải quân đã đánh trên 300 trận, đánh chìm và hỏng 336 tàu địch trên mặt trận Cửa Việt-Đông Hà. Cùng thời gian này Xưởng còn đóng 20 ca nô phục vụ chiến dịch đường 9-Nam Lào.

Trong chiến dịch mùa Xuân năm 1975, Xưởng 46 bảo đảm kỹ thuật cho phần lớn tàu thuyền của Quân chủng Hải quân. Xưởng đã cử hơn 200 cán bộ, công nhân tham gia tiếp quản, quản lý và tổ chức vận hành các cơ sở sửa chữa tàu của Mỹ-Ngụy mới được giải phóng, nhiều đồng chí đã trở thành lãnh đạo, chỉ huy của các nhà máy. Sau chiến tranh, Xưởng 46 vừa đóng và sửa chữa tàu cho Quân chủng, đồng thời cử cán bộ, công nhân xây dựng xưởng đóng, sửa chữa tàu thuyền cho Quân đội nhân dân Lào. Trong chiến dịch CQ88, Xưởng đã sửa chữa 58 lần chiếc tàu, đóng và cải hoán nhiều ponton, xuồng phục vụ cho chiến dịch.

Nhà máy hạ thủy sản phẩm mới năm 2025. Ảnh: Trọng Thiết

Ngày 17/4/1993, Xưởng 46 được đổi tên thành Nhà máy X46, thuộc Cục Kỹ thuật Hải quân (nay là Cục Hậu cần-Kỹ thuật Hải quân). Theo quy hoạch thành trung tâm đóng và sửa chữa tàu ở khu vực phía Bắc, Nhà máy được Quân chủng Hải quân đầu tư nhiều trang thiết bị mới, hiện đại. Năng lực công nghệ của Nhà máy từng bước được nâng cao. Nhà máy đủ năng lực sửa chữa lớn, cải hoán được các tàu phóng lôi, tàu Cảnh sát biển; đóng mới những tàu tuần tra kết hợp đánh cá xa bờ, tàu vận tải quân sự có trọng tải tới 600T, tàu tuần tra cao tốc TT200 cho lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam… Các sản phẩm của Nhà máy đều được khách hàng đánh giá cao về mặt chất lượng, mỹ thuật, bảo đảm tiến độ đáp ứng được yêu cầu đề ra.

Nhà máy X46 được trang bị nhiều máy móc công nghệ cao. Ảnh: Quang Thanh

Thực hiện xây dựng Quân chủng Hải quân chính quy, hiện đại, Nhà máy được đầu tư nhiều máy móc công nghệ cao và hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2008 để quản lý, điều hành sản xuất. Hiện nay, Nhà máy có hơn 100 đồng chí có trình độ đại học, sau đại học và hơn 150 công nhân có trình độ tay nghề từ bậc 5 đến bậc 7. Nhiều cán bộ, kỹ sư, công nhân được đào tạo, tập huấn ở các nước có nền đóng tàu tiên tiến, hiện đại trên thế giới. Tập trung mở rộng sản xuất, nâng cao giá trị lao động, doanh thu hằng năm của Nhà máy liên tục tăng từ 7% trở lên, bảo đảm đời sống cán bộ, công nhân viên, người lao động năm sau cao hơn năm trước. Cùng với đó, Nhà máy chú trọng xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp. Nhà máy trở thành một trong những điểm sáng về công tác dân vận và xây dựng địa bàn đóng quân an toàn.

Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu, phát triển và trưởng thành, lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên quốc phòng Nhà máy không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh xây đắp lên truyền thống “Tích cực chủ động, khắc phục khó khăn, lao động sáng tạo, hoàn thành tốt nhiệm vụ”. Những thành tích và chiến công đó đã và đang là nguồn động lực cổ vũ, thôi thúc cán bộ, nhân viên tích cực học tập, nghiên cứu, phấn đấu lập thành tích tô thắm truyền thống của Nhà máy X46-Nhà máy anh hùng.

Nhà máy X46 được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; Huân chương Quân công hạng Nhì; 4 Huân chương chiến công hạng Nhất; 4 Huân chương chiến công hạng Nhì; 2 Huân chương Lao động hạng Ba; 3 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, cùng nhiều cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.