Ngày 2 /8/1996 là dấu mốc đánh dấu sự ra đời của Trung đoàn 196 Hải quân - đơn vị làm nhiệm vụ tổ chức huấn luyện, quản lý, chỉ huy và bảo đảm kỹ thuật cho lực lượng tàu ngầm mang tính chiến lược đầu tiên của Hải quân nhân dân Việt Nam trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Từ khi thành lập đến nay, Trung đoàn luôn được giao những nhiệm vụ trọng yếu: tổ chức huấn luyện, rèn luyện, quản lý các kíp tàu, kíp bờ tàu ngầm; tổ chức chỉ huy, sẵn sàng chiến đấu; bảo đảm kỹ thuật, hậu cần cho lực lượng tàu ngầm trong biên chế của Trung đoàn.

Nhiệm vụ nào cũng khẩn trương, đặc biệt, bí mật và tuyệt đối chính xác. Không ồn ào, không nổi bật trên truyền thông, nhưng từng kíp tàu, từng bài huấn luyện, từng buổi kiểm tra kỹ thuật trong lòng biển đều là những “trận đánh thầm lặng” mà người lính tàu ngầm và người lính Trung đoàn 196 kiên cường vượt qua.

Với phương châm “huấn luyện là nhiệm vụ trung tâm, SSCĐ là nhiệm vụ thường xuyên, kỷ luật là sức mạnh, chính quy là nền tảng”, Trung đoàn đã triển khai toàn diện, đồng bộ các nội dung huấn luyện, tập trung xây dựng kíp tàu, kíp bờ chính quy, vững tay nghề, bản lĩnh vững vàng trước mọi tình huống, kể cả trong môi trường lòng biển đầy khó khăn, hiểm nguy và áp lực cao.

Hằng năm, đơn vị luôn hoàn thành 100% nội dung, chương trình huấn luyện cho các đối tượng. Nhiều năm liền, đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện, trong đó có huấn luyện chuyển loại chuyên sâu, huấn luyện thực hành hiệp đồng, diễn tập sẵn sàng chiến đấu; tổ chức tốt các nội dung rèn luyện tâm lý, thể lực, thao tác kỹ thuật, chiến thuật, xử trí tình huống sát với điều kiện thực tế chiến trường.

Song song với đó, công tác bảo đảm kỹ thuật cho khí tài đặc chủng,, nhất là trang bị tàu ngầm được Trung đoàn đặc biệt chú trọng. Với lực lượng cán bộ kỹ thuật được đào tạo bài bản, Trung đoàn đã giữ vững hệ số kỹ thuật, luôn đạt và vượt chỉ tiêu, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và vũ khí trang bị.

Nhận thức sâu sắc: “Không có chính trị vững thì không thể có sức mạnh tổng hợp bền vững”, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn luôn đặt công tác xây dựng đảng, xây dựng chính trị lên hàng đầu.

Việc quán triệt nghị quyết, học tập chính trị, giáo dục truyền thống, học tập và làm theo Bác được duy trì nền nếp, gắn với thực tiễn đơn vị. Phong trào thi đua quyết thắng được cụ thể hóa theo từng nội dung, từng nhiệm vụ. Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn luôn phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Hải quân”, đoàn kết, kỷ luật, trí tuệ, xung kích, sáng tạo. Tinh thần “tự rèn, tự học, tự huấn” là một nét đẹp đã thành truyền thống.

Nhiều năm liền, Trung đoàn được Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Hải quân tặng Cờ thi đua, Bằng khen; nhiều tập thể, cá nhân được phong danh hiệu Chiến sĩ thi đua, Gương mặt tiêu biểu của quân chủng.

Từ ngày đầu thành lập, với cơ sở vật chất còn thiếu thốn, tổ chức biên chế chưa đầy đủ đến nay Trung đoàn đã trở thành đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Sự trưởng thành của Trung đoàn chính là minh chứng rõ nét cho sự đoàn kết, những nỗ lực không ngừng nghỉ của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn.

Trong thời kỳ mới với yêu cầu nhiệm vụ ngày càng nặng nề, cán bộ, chiến sĩ Trong đoàn 196 tự hào là những người lính “4 đặc biệt”: “Trung thành đặc biệt, đoàn kết đặc biệt, kỷ luật đặc biệt, bí mật đặc biệt”; không ngừng phát huy truyền thống “Đoàn kết sáng tạo, khắc phục khó khăn, làm chủ trang bị, hoàn thành tốt nhiệm vụ”,  viết tiếp thành tích, hoàn thành  sứ mệnh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc.